زمان مطالعه: 6 دقیقه

به بیماری هایی که در لبه مقعد یا اطراف ناحیه مقعد ایجاد شده و ممکن است با درد شدید یا خفیف همراه باشند بیماری های نشیمنگاهی گفته می شود. نشیمنگاه قسمتی از آناتومی بدن انسان است که در پشت بدن قرار دارد به همین دلیل در صورت وجود هرگونه بیماری در آن اولین نشانه ای که هنگام نشستن در فرد بروز می کند، احساس درد می باشد. البته باید بگوییم که درد از نشانه های اولیه بیماری های نشیمنگاهی بوده و با پیشرفت آن ها فرد با نشانه های دیگری روبرو خواهد شد، در این مقاله شفا کلینیک به این موضوع پرداخته است.

 

بیماری های نشیمنگاهی

 

بیماری های نشیمنگاهی که به آن ها بیماری های مقعدی نیز گفته می شود اگر در مراحل اولیه خود قرار داشته باشند با اقدامات ساده ای همچون رعایت رژیم غذایی مناسب و روش های سنتی قابل درمان هستند. اما اگر فرد نسبت به درمان خود بی توجهی و کوتاهی کرده و بیماری پیشرفت کرده باشد وضعیت فرد رو به وخامت رفته و دیگر با روش های ذکر شده قابل درمان نخواهد بود.

بواسیر یا هموروئید

از جمله بیماری هایی که بروز آن ها در ناحیه مقعد شایع است، بیماری مقعدی هموروئید می باشد ؛ تورم و بیرون زدگی رگ های درونی مقعد موجب بروز این بیماری در افراد می شود که از نشانه های شایع آن می توان به سوزش و خارش مقعد و همچنین مشاهده خون بعد از اجابت مزاج یا وجود خون در مدفوع اشاره کرد.

هموروئید ها به دو دسته ذیل تقسیم می شوند:

  • هموروئید خارجی
  • هموروئید داخلی

 

بیماری های نشیمنگاهی فیشر یا شقاق

به شکاف کوچک و بیضی شکلی که در ناحیه سر مقعد ایجاد می شود، شقاق می گویند که هنگام اجابت مزاج موجب بروز درد و همچنین خونریزی می شود. شقاق یا فیشر حاد ، یک پارگی بر روی سطح مقعد می باشد که اگر به موقع درمان نشده و بهبود پیدا نکند به مرور زمان به یک بیماری مزمن تبدیل می گردد. از جمله نشانه ها و علائم این بیماری نشیمنگاهی می توان به خونریزی مقعدی، برآمدگی، خارش و درد در ناحیه مقعد، ترک در اطراف این ناحیه و همچنین مشاهده خون بر روی دستمال توالت اشاره نمود.

 

آبسه یا فیستول مقعدی

به توده چرکی که در ناحیه مقعد به وجود می آید، آبسه مقعدی گفته می شود. افراد زمانی شاهد بروز این عارضه خواهند شد که غده های مستقر درون مقعد دچار عفونت گردند. همچنین به کانالی که میان ناحیه آبسه مقعدی و غده های مقعدی ایجاد می گردد، فیستول مقعدی می گویند. وجود دردهای شدید و مزمن در ناحیه مقعد، احساس ضعف و خستگی و تب از جمله نشانه های شایع این بیماری می باشد.

علائم فیستول مقعدی

علائم این بیماری می تواند شامل موارد زیر باشد :

  • حساسیت پوست در اطراف سوراخ مقعد
  • ترشح مواد بد بو از نزدیکی سوراخ مقعد
  • آغشته بودن مدفوع به خون یا چرک
  • ناتوانی در کنترل حرکات روده ( بی اختیاری مدفوع) در برخی موارد
  • انتهای فیستول به صورت یک سوراخ در پوست در نزدیکی سوراخ مقعد، قابل رویت می باشد.
  • درد مستمر و ذوق ذوق مانند که در هنگام نشستن، حرکت کردن، مدفوع کردن یا عطسه و سرفه کردن، تشدید می شود.

 

چه زمان باید برای بیماری های نشیمنگاهی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت داشتن علائم پیوسته فیسول مقعدی به پزشک عمومی مراجعه کنید. پزشک از شما در خصوص علائم و نیز موقعیت های تجربه شده در هنگام مدفوع کردن سوالاتی را می پرسد. همچنین وی مقعد شما را آزمایش کرده و به آرامی انگشت خود را به منظور کنترل علائم فیستول در سوراخ مقعد وارد می کند. اگر پزشک به فیستول مشکوک باشد، شما را به یک متخصص جهت انجام تست های بیشتر برای تائید تشخیص و تعیین مناسب ترین درمان معرفی می کند

علل فیستول مقعدی

بیشتر فیستول های مقعدی بعد از آبسه مقعد به وجود می آیند. اگر آبسه بعد از تخلیه چرک به شکل مناسبی بهبود پیدا نکرد، شما دچار این بیماری خواهید شد.

علل کمتر متداول در فیستول مقعدی عبارتند از:

  1. بیماری کرون- یک مشکل دراز مدت که در آن سیستم گوارش ملتهب می شود.
  2. دیورتیکولوز- عفونت کیسه های کوچکی که می تواند به بخش خارجی روده بزرگ بچسبد.
  3. التهاب غده عرق- یک مشکل دراز مدت پوستی که باعث ایجاد آبسه و اسکار می شود.
  4. عفونت با توبرکلوز
  5. مشکل ناشی از جراحی در نزدیکی مقعد

درمان فیستول مقعدی چگونه است؟

از آنجایی که این نوع از بیماری های نشیمنگاهی در صورت درمان نشدن، به ندرت به خودی خود بهبود می یابند، معمولاً به جراحی نیاز دارند

گزینه های موجود عبارتند از:

  • فیستولوتومی : روندی که شامل بریدن کامل فیستول بوده و پس از آن یک اسکار صاف بر جای خواهد ماند
  • تکنیک ستون : اگر فیستول از بخش قابل ملاحظه ای از ماهیچه باسطه مقعد عبور کرده باشد، جراح قرار دادن ستون که یک قطعه نخ جراحی برجای گذاشته شده در مقعد به مدت چندین هفته برای باز نگه داشتن آن می باشد را توصیه می کند.
  • روند لیفت : در طول این درمان، برشی در پوست در بالای فیستول ایجاد می شود و ماهیچه های باسطه از هم جدا می شوند.
  • ریشه کنی اندوسکوپی: در این روش الکترود از میان اندوسکوپ عبور داده می شود و برای بستن فیستول مورد استفاده قرار می گیرد.
  • جراحی با لیزر : درمان فیبر لیزر تابیده شده، شامل استفاده از یک پرتو لیزر کوچک برای بستن فیستول می باشد.
  • چسب فیبرین : این یک گزینه غیر جراحی برای درمان این بیماری به شمار می آید.

همه این روندها، مزایا و خطراتی به همراه دارند. شما می توانید در خصوص آ نها با جراح خود مشورت کنید. بسیاری از بیماران بعد از روند، از بیمارستان مرخص شده و به منزل خود بازمی گردند. البته در برخی موارد لازم است بیمار برای چند روز در بیمارستان بماند.از آنجایی که معمولاً فیستول ها به طور خودبخود درمان نمی شوند، برای درمان آن ها جراحی مورد نیاز است.

روند های متعدی وجود دارد. بهترین گزینه برای شما به موقعیت فیستول و تک کاناله بودن یا شاخه دار بودن آن در جهات مختلف بستگی دارد.گاهی اوقات برای کمک به تعیین بهترین درمان، ناحیه مورد نظر باید تحت بیهوشی عمومی تحت آزمایش اولیه قرار گیرد. جراح در خصوص گزینه های موجود، و مناسب ترین گزینه با شما گفتگو خواهد کرد

جراحی برای درمان این بیماری معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. هدف از جراحی، بهبود فیستول و در عین حال اجتناب از آسیب دیدن ماهیچه های باسطه ، حلقه ای از ماهیچه ها که باعث باز و بسته شدن مقعد می شوند و جلوگیری از افت بالقوه کنترل خروج مدفوع می باشد.

خطرات جراحی فیستول مقعدی چیست؟

مثل هر درمان دیگری، درمان این بیماری نیز خطراتی را به همراه دارد.

خطرات اصلی این درمان عبارتند از:

  • عفونت : یک دوره مصرف آنتی بیوتیک مورد نیاز می باشد.
  • برگشت فیستول : گاهی اوقات علی رغم جراحی فیستول مجدداً بازمی گردد.
  • بی اختیاری مدفوع : این یک خطر بالقوه در بیشتر انواع درمان های فیستول می باشد. البته بی اختیاری شدید به ندرت اتفاق می افتد و تمام تلاش ها برای پیشگیری از آن انجام می شود.

سطح خطر به فاکتورهایی از قبیل محل قرار گرفتن فیستول و روند استفاده شده برای درمان وابسته است.

 

کیست مویی

کیست مویی که در اصطلاح از آن با نام سینوس پیلونیدال یاد می شود، سوراخی است که در پوست ایجاد شده و امکان دارد با چرک و مایعات پر شده باشد. این عارضه به طور معمول در قسمت شکاف بالای باسن به وجود می آید.

کیست مویی زمانی ایجاد می شود که فولیکول های مو همراه با یک عامل آلوده همچون گرد و خاک، پوست را شکاف داده و بدین ترتیب به لایه های زیرین پوست وارد شده و در آخر داخل کیست های موجود در زیر پوست محصور گردند.

 

راه های جلوگیری از بروز بیماری های نشیمنگاهی چیست؟

برای پیشگیری از بروز این بیماری های می توان به نکات ذیل اشاره کرد:

  1. در رعایت بهداشت شخصی خود کوتاهی نکنید.
  2. از استفاده از لباس های پلاستیکی و تنگ بپرهیزید.
  3. به میزان کافی در طول روز آب بنوشید.
  4. مصرف میوه و سبزیجات را افزایش دهید.
  5. به هیچ عنوان مدفوع خود را نگه ندارید زیرا این کار به رگ های راست روده فشار وارد می کند.
  6. ورزش کنید؛ این کار موجب کاهش فشار به رگ های ناحیه مقعد شده و از بروز یبوست جلوگیری می کند.
  7. به هیچ عنوان برای دفع مدفوع زور نزده و به مقعد فشار وارد نکنید.
  8. به طور طولانی مدت در دستشویی ننشینید.

 

درمان بیماری های نشیمنگاهی در تهران

این نوع بیماری و شدت آن است که روش درمانی را مشخص می کند. مصرف دارو، نکات تغذیه ای، جراحی و لیزر از جمله روش هایی هستند که از آن ها برای درمان این نوع بیماری ها استفاده می شود.