شقاق یا فیشر مقعدی چیست؟ علائم و عوارض

شقاق ییک برش یا پارگی در طول مقعد است. پارگی اغلب عضله اطراف مقعد به نام اسفنکتر مقعدی را درگیر می کند. آسیب وارده می تواند موجب منقبض شدن عضله شود که این امر لبه های شقاق را بیشتر جدا می کند. برای کسب اطلاعات بیشتر با ما در ادامه همراه باشید.

شقاق مقعدی چیست ؟

فیشر مقعدی یک برش یا پارگی بسیار کوچک در پوشش مقعد می باشد. ترک به وجود آمده در پوست این ناحیه باعث ایجاد درد شدید و در برخی از مواقع خونریزی هایی به رنگ قرمز روشن در حین و بعد از دفع می شود. همچنین ممکن است دچار اسپاسم در حلقه عضله در انتهای مقعد نیز شوید.

در برخی از مواقع ، این شکاف می تواند به قدری عمیق باشد که باعث شود بافت زیر عضلانی نیز به راحتی مشاهده شوند. معنی شقاق در لغت یعنی ترک و شکاف ، معمولا یک بیماری جدی نیست و خود به خود درمان می شود. اما این عارضه در هر سنی برای هر شخصی چه مرد و چه زن می تواند رخ دهد.

شاید برایتان کمی غیر باور باشد ، اما اغلب در نوزادان و کودکان کم سن مشاهده می شود. زیرا یبوست یک مشکل شایع در همه گروه های سنی است. در بیشتر موارد ، پارگی طی چهار الی شش هفته بعد از به وجود آمدن خود به خود درمان می شود اما در برخی از موارد شکاف بیش از هشت هفته بهبود پیدا نکند و محسوب می شود.

از همین رو بسیاری از مراجعه کنندگان کلینیک شفا می پرسند که بعد از گذشت هشت هفته چرا شقاق خوب نمی شود ؟ در این موارد راهکار های خانگی درمان نمی باشند و باید از روش های علمی و پزشکی استفاده کرد بهتر است نگران نباشید و برای پیگیری درمان به یک مرکز تخصصی مجهز و معتبر مراجعه کنید. اگر تمایل دارید با روش های درمانی این عارضه آشنا شوید توصیه می کنیم با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.

گرچه ممکن است فکر کنید درد و خونریزی ­علائم بیماری های­ دیگر اما ترک در پوست، درد شدید و خونریزی به رنگ قرمز روشن در حین و بعد از تخلیه روده از جمله نشانه های شقاق مقعدی نیز می باشد. با گذشت زمان ، این برش می تواند آنقدر عمیق شود که بافت عضلانی ­زیرین را نمایان کند. این عارضه ­معمولاً جدی ­نیست ­و ­می ­تواند در زنان و مردان اتفاق بیفتد.

شقاق موجب سرطان نمی شود اما می تواند بسیار ناراحت کننده باشند. در بیشتر موارد، پارگی در مدت چهار تا شش هفته بهبود پیدا می کند. در مواردی که بیماری فیشر بیش از هشت هفته ادامه یابد، تبدیل به بیماری مزمن می شود. درمان های خاص از جمله نرم کننده های دفع و حرکت دودی روده هنگام تخلیه و مسکن های معمولی که می تواند روند التیام را بهبود بخشد و به تسکین ناراحتی کمک کند برای درمان این بیماری وجود دارد.

علائم شقاق مقعدی

• پارگی قابل رویت در پوست اطراف مقعد
• وجود توده کنار پارگی
• درد تند در ناحیه مقعد هنگام تخلیه روده
• رگه های خون در کاسه توالت یا دستمال توالت بعد از تمیز کردن مقعد
• سوزش یا خارش در مقعد

علت ایجاد بیماری شقاق مقعدی چیست؟

باید بگویم که پوست مقعد بسیار نازک و حساس است ، به موجب این امر وارد آوردن هر گونه فشار بیش از اندازه در این ناحیه می تواند موجب پاره شدن پوست گردد. عارضه شقاق مقعدی عموما در نوزادان رایج می باشد اما در اکثر موارد بانوان نیز بعد از زایمان به این مشکل دچار می شوند. در واقع از مهم ترین دلایل ابتلا به فیشر می توان به یبوست اشاره نمود اما علل بارز دیگری نیز وجود دارد که باعث به وجود آمدن این مشکل می شوند. بهتر است بدانید که دانستن علت به وجود آمدن این عارضه کمک بسیار بزرگی به انتخاب روش درمان و دریافت نتیجه مطلوب از درمان می کند. پس در زمان معاینه به سوالات پزشکتان صادقانه و بدون خجالت پاسخ دهید.

این بیماری بیشتر مواقع هنگام دفع سخت یا مدفوع بزرگ ایجاد می شود. یبوست مزمن یا اسهال های مکرر نیز می تواند منجر به پارگی پوست مقعد شود. دلایل متداول دیگر این موارد را شامل می شود:

• یبوست های مزمن
• ابتلا به عارضه التهابی روده
• برقراری رابطه جنسی مقعدی
• ابتلا به بیماری هایی مانند کولیت ، کرون ، سرطان مقعد ، سرطان خون و سایر بیماری های عفونی و مقاربتی
• اسهال دراز مدت
• بیماری شقاق در زنان بر اثر ایجاد فشار به مقعد هنگام زایمان یا هنگام دفع به وجود می آید.
• بیماری ملتحمه روده مانند بیماری کرون
• کاهش جریان خون در ناحیه آنورکتال یا راست روده
• عضلات اسفنکتر بیش از حد تنگ یا اسپاستیک (منقبض)
• در موارد نادر، شقاق ممکن است به دلیل سرطان مقعد، اچ آی وی، سل، سیفلیس و هرپس بروز کند.

آیا شقاق خطرناک است ؟

یکی از نگرانی های که برای افراد مبتلا به این عارضه به وجود می آید این است که آیا شقاق خطرناک است ؟ آیا می تواند موجب بروز بیماری یا عارضه ای جدی تر شود یا خیر؟ در این خصوص باید بگویم چنانچه درمان شقاق مقعدی به صورت اصولی و زیر نظر پزشک باشد ، اصلا خطری به دنبال نخواهد داشت اما در مواقعی که این بیماری پدیدار و عفونی گردد ، ممکن است در صورت عدم درمان و بی توجهی به آن باعث به وجود آمدن مشکلات جدی تری برای بیماران شود و مراحل درمان و ترمیم را طولانی تر کرده و به تاخیر بی اندازد.

آیا پارگی ایجاد شده به عضلات اطراف گسترش پیدا می کند؟

شقاق مقعدی ممکن است به حلقه عضلانی که مقعد شما را بسته نگه داشته است ، گسترش پیدا کند و در نتیجه باعث شود تا روند بهبودی شما دشوار تر شود. یک شقاق بهبود نیافته می تواند چرخه ای از ناراحتی ها ایجاد کند که ممکن است به دارو یا جراحی برای کاهش درد و ترمیم پارگی نیاز داشته باشد.

فیلم توضیحات دکتر درباره جراحی شقاق

انواع فیشر یا شقاق مقعدی 

• فیشر مقعدی حاد

شقاق حاد در مدت شش هفته بهبود می یابد؛ این نوع بیماری متداولترین نوع است که در راستای لبه های شفاف ظاهر می شود.

• فیشر مقعدی مزمن

این نوع بیشتر از شش هفته ادامه می یابد و بدون درمان ممکن است سالها وجود داشته باشد. شقاق مقعدی مزمن معمولاً عمیق تر از نوع حاد آن است و اغلب با برآمدگی خارجی پوست مرتبط است. شقاق مزمن قابل درمان است اما برگشت و عود کردن بیماری متداول است.

فیشر را می توان به دو دسته تقسیم کرد:

• اولیه: به دلیل آسیب موضعی مانند یبوست یا زایمان طبیعی ایجاد می شود.
• ثانویه: به دلیل اختلالات زمینه ای مانند کولیت زخمی ، بیماری کرون یا کلامیدیا (بیماری مقاربتی)

چه کسانی در خطر ابتلا به شقاق هستند؟

• به گفته پزشکان بهترین کلینیک درمان بیماری های نشیمنگاهی تهران ، این بیماری در دوران نوزادی متداول است.
• افراد مسن تر نیز به دلیل کاهش جریان خون در مقعد در معرض ابتلا به این بیماری هستند.
• در حین زایمان و بعد از آن، زنان به دلیل ایجاد فشار به مقعد هنگام زایمان در معرض ابتلا به شقاق مقعدی قرار می گیرند.
• بروز این بیماری در افراد مبتلا به بیماری ملتحمه روده احتمال بیشتری خواهد داشت.
• التهابی که در پوشش سطح روده اتفاق می افتد بافت اطراف مقعد را بیشتر در معرض پارگی قرار می دهد. از همین رو احتمال ابتلا به فیشر مقعد در افرادی که یبوست های مکرر دارند بیشتر از سایر افراد می باشد.
• فشار هنگام دفع و تخلیه مدفوع سخت و بزرگ متداول ترین دلایل ابتلا به شقاق می باشد.

نحوه تشخیص شقاق مقعد 

زمانی که به متخصص درمان بیماری های نشیمنگاهی مراجعه می کنید ، در وهله اول پزشک پیشینه پزشکی تان را بررسی کرده و معاینات بالینی را به انجام می رساند. این معاینه از ناحیه لگنی است و عموما شکاف ایجاد شده قابل رویت می باشد. فیشر حاد مثل یک زخم تازه به نظر می رسد ؛ درحالیکه شقاق مزمن ، شکاف عمیق تری را ایجاد کرده که با رشد زائده های گوشتی به سمت داخل یا خارج نیز همراه است.

محل ایجاد فیشر مقعدی ، نشانه هایی از علت وجود ان را نشان می دهد. اگر شکاف در کناره دهانه ورودی مقعد ایجاد شده باشد ، عموما نشان دهنده وجود بیماری دیگری است که سبب وقوع این معضل شده است ، مثل بیماری کرون. چنانچه متخصص کلورکتال بر این باور باشد که یک عامل زمینه ای منجر به بروز این بیماری نشیمنگاهی شده باشد ، انجام تست های تشخیصی بیشتری را تجویز می کند که عبارتند از :

• آنوسکوپی
• سیگموئیدوسکوپی
• کولونوسکوپی

این عارضه معمولاً با معاینه ناحیه اطراف مقعد تشخیص داده می شود. بهترین کلینیک یا دکتر شقاق در تهران ممکن است معاینه مقعدی برای تایید تشخیص خود داشته باشد. در معاینه مقعدی، پزشک آنوسکوپ را در راست روده قرار می دهد تا پارگی به راحتی دیده شود. این ابزار پزشکی یک لوله نازک است که به پزشک اجازه می دهد کانال مقعد را بررسی کند. استفاده از اندوسکوپ به پزشک در تعیین دلایل دیگر درد مقعد یا راست روده مانند هموروئید یا بواسیر نیز کمک می کند. در برخی درد های راست روده، ممکن است اندوسکوپی به ارزیابی بهتر علائم کمک نماید.

چگونه می توان از ایجاد شقاق مقعدی جلوگیری کرد؟

به طور قطعی نمی توان از بروز این بیماری ممانعت کرد. اما می توان احتمال ابتلا به این بیماری را با اقدامات پیشگیرانه کاهش داد:

• ناحیه مقعد را خشک نگه دارید
• به آرامی با صابون ملایم و آب گرم ناحیه مقعد را تمیز کنید.
• زیاد مایعات بنوشید، غذاها و مکمل های فیبردار بخورید و بطور منظم ورزش کنید تا از یبوست جلوگیری شود.
• اسهال را فورا درمان کنید.
• پوشک نوزاد و کودک را مرتب تعویض کنید.

آیا فیشر مقعد باعث خونریزی می شود؟

فیشر در مراحل اولیه خود به شکل یک شکاف نمایان می شود. این بیماری در مراحل اولیه خود ، تاثیری بر روی عروق و بافت های اطراف نمی گذارد ، ولی در صورت نادیده گرفته شدن ، ممکن است بر روی بافت های اطراف و عروق نیز اثر گذاشته و نهایتاً باعث بروز خونریزی شود. در چنین شرایطی بیمار در هنگام دفع مدفوع یا در زمان خشک کردن ناحیه مقعد بر روی دستمال توالت ، ممکن است در مدفوع خود خون مشاهده کند. این خون اغلب به رنگ قرمز روشن است. اگر فیشر در مراحل اولیه خود باشد ، خونریزی به شکل خفیف اتفاق خواهد افتاد اما در صورت بی توجهی به درمان ، می تواند باعث تشدید خونریزی شده و مشکلاتی از قبیل کم خونی را به همراه داشته باشد.

درمان شقاق

 تجویز پماد مسدودکننده کانال کلسیم توسط بهترین دکتر یا کلینیک شقاق در تهران می تواند عضلات اسفنکتر را شل کند و به فیشر اجازه می دهد تا التیام یابد. درمان شقاق به  روش دیگر می تواند تزریق بوتاکس در اسفتکتر مقعد باشد. تزریق با فلج کردن موقتی عضله مانع اسپاسم در مقعد می شود. این اسپاسم به فیشر مقعدی امکان بهبودی می دهد ضمن اینکه از ایجاد فیشر جدید جلوگیری می کند. اگر این بیماری به درمان های دیگر پاسخ ندهد، پزشک اسفنکتروتومی مقعدی را توصیه می کند. در این نوع جراحی، یک برش کوچک در اسفنکتر مقعد زده می شود تا عضله شل شود. شل شدن عضله بهبودی بیماری را فراهم می کند. همچنین یکی از موثرترین روش ها برای درمان این عارضه ، لیزر درمانی می باشد. تمام فیشرهای مقعدی علامت رژیم با فیبر پایین و یبوست نیستند. فیشر با روند بهبودی ضعیف یا آن هایی که در موقعیتی بجز قسمت فوقانی و میانی مقعد قرارگرفته اند می توانند دلایل زمینه ای را نشان دهد.

هدف از راهکارهای درمانی ، کاهش فشار وارده بر کانال مقعد می باشد که این امر با تسهیل یافتن فعالیت های روده امکان پذیر است. در نتیجه این امر درد و خونریزی هم کاهش پیدا می کند. در وهله اول راه های درمانی محافظه کارانه اتخاذ می گردند. این روندها می توانند در کنار یکدیگر نیز انجام شوند. این روندها شامل بالا بردن مصرف فیبر ، نوشیدن مایعات زیاد ، نشستن در تشت آب گرم و استفاده از پماد شقاق مقعدی است.

اگر این موارد کارساز نبودند ، راه درمانی تهاجمی تری مثل تزریق بوتاکس به عضله اسنفکتر مقعد نیز می تواند اتخاذ گردد. این عضله به طور موقت فلج شده و فعالیت آن کاهش پیدا یافته و فشار و درد آن ناحیه کاهش پیدا می کند. در نهایت اگر هیچ یک از این فرایندها منجر به درمان نگردید ، آخرین راه جراحی در یک کلینیک خوب درمان شقاق در تهران است.

جراحی شقاق مقعدی به چه صورت است ؟

هر چند خیلی کم پیش می آید که بیمار مبتلا به فیشر مجبور به انجام جراحی شود اما خوب است راجع به آن اطلاعاتی داشته باشید. پیش از آن که تصمیم گیری نهایی برای انجام عمل جراحی مقرر شود ، متخصص معاینه مجددی را به انجام می رساند و انجام چندین تست را تجویز می کند تا ببیند که چرا دیگر روندهای درمانی در رفع شقاق موثر نبوده اند.

فیشر به سبب وجود اسکار یا اسپاسم ماهیچه داخلی عضله اسفنکتر مقعدی بهبود پیدا نمی کند. طی جراحی ، عموماً یک برش در قسمت کوچکی از عضله اسفنکتر داخلی مقعد ایجاد می شود تا درد و گرفتگی آن کاهش یافته و فیشر بهبود پیدا کند.

اگر مجبور به انجام جراحی شدید لزومی نیست نگران باشید ؛ چرا که این پروسه عموماً سرپایی بوده و درد ناشی از آن طی چند روز برطرف می گردد. همچنین در صورتی که این عمل را در یک کلینیک خوب درمان شقاق در تهران انجام داده باشید ، دوره نقاهت آن بعد از چند هفته به پایان رسیده و شما به بهبودی کامل میرسید. حواستان باشد محل جراحی همواره خشک و تمیز باقی بماند و فشار زیادی را متحمل نشود. آشامیدن مایعات و خوراکی های حاوی فیبر را نیز فراموش نکنید.

درمان شقاق با دارو

توجه داشته باشید در بیشتر مواردی که فرد به فیشر مبتلا شده ، می توان با تهیه داروهای غیر تجویزی و یا مسکن ها آن را درمان کرد و یا علائم آن را کاهش داد. اما در مواردی این داروها تاثیر زیادی روی این بیماری ندارند و باید از دارویی استفاده شود که عضلات مقعد را شل کرده تا علائم وخیم تر نشوند. با ما همراه باشید تا بیشتر در این مورد توضیح دهیم :

بی حسی موضعی

داروهایی مثل لیدوکائین که به صورت اسپری و کرم وجود دارند ، جلوی اعصاب انتقال دهنده درد را می گیرند. لیدوکائین به صورت غیر تجویزی و در داروخانه های سراسر کشور قابل تهیه کردن می باشد. بیماران می توانند این دارو را به صورت مستقیم روی ناحیه مقعدی استفاده کنند.

ملین

این داروها که مسهل می باشند ، مدفوع را نرم کرده تا بدون مشکل دفع شود و پارگی را شدیدتر نکند. البته توجه داشته باشید که می توانید با تغییر رژیم و مصرف غذاهایی که فیبر بیشتری دارند ، می توانید به صورت طبیعی از یبوست جلوگیری کنید.

نیتروگلیسیرین

برای کسانی که به شقاق شدید مبتلا هستند ، به منظور شل کردن ماهیچه ها از داروی نتیروگلیسیرین بهره گرفته می شود. این دارو در اصل برای شل نمودن رگ های خونی تولید می شود ، اما می توان برای رفع این معضل نیز از آن بهره برد. در برخی موارد داروسازها در داروخانه این دارو را ترکیب کرده و در اختیار مراجعه کننده قرار می دهند.

مسدود کننده کانال کلسیم

توجه داشته باشید که نیتروگلیسیرین با خود عوراض جانبی را به همراه دارد و برخی بیماران قادر به تحمل آن نیستند. در چنین مواقعی توصیه می شود از داروهای مسدود کننده کانال کلسیم که به صورت معمول برای درمان فشار خون استعمال می شوند ، بهره گرفته شود. تحقیقات نشان داده است اکثر افراد در حدود دو ماه با مصرف این داروها ، شقاق خود را درمان کرده اند.دیلتیازم و یا نیفدیپین از این دسته داروها هستند که نیفدیپین چون به حالت قرص در دسترس است ، باید توسط داروسازها به پماد تبدیل شود.

تزریق بوتاکس

اگر استعمال دارو هم جواب ندهد ، باید به سراغ تزریق بوتاکس در بهترین کلینیک درمان شقاق در تهران رفت. این ماده که نوعی سم غذاست ، حرکات ماهیچه ها را محدود می کند و منجر به شل شدن آن ها می شود. تزریق این سم به بافت های مقعدی از اسپاسم و گرفتگی آن ها جلوگیری می کند و در نتیجه آن ، این عارضه از بین رفته یا از بروز دوباره آن پیشگیری می شود. نکته ای که در این درمان باید در نظر بگیرید این است که این ماده در مقایسه با روش های قبلی هزینه بالاتری دارد و اکثر طرح های بیمه نیز آن را پوشش نمی دهند. خیلی از مراجعه کنندگان نیز قادر به تحمل درد آن نیستند.

اگر شقاق درمان نشود چه میشود ؟

بیماری نشیمنگاهی شقاق مقعدی ممکن است مشکلات زیر را به همراه داشته باشد :

عدم بهبودی : در صورتی که عارضه فیشر طی 8 هفته به طور مطلوب بهبودی پیدا نکند ، به عنوان یک عارضه مزمن در نظر گرفته شده و لازم است که راه های درمانی جدی تری در پیش گرفته شود.

عود بیماری : کسانی که یک بار به چنین بیماری مبتلا شده اند ، بروز مجدد آن نیز برای آنان محتمل است.
ادامه یافتن پارگی تا عضلات نواحی اطراف مقعد : این احتمال هم وجود دارد که شقاق تا عضله حلقوی که مقعد را در حالت بسته نگه می دارد (اسفنکتر داخلی مقعد) امتداد پیدا کند و امر بهبودی را دشوارتر نماید. این مسئله ممکن است محرک درد در آن ناحیه باشد شما را به مصرف دارو یا حتی انجام جراحی نیازمند می کند تا درد کاهش پیدا کند و شقاق را ترمیم و درمان شود.

آیا شقاق منجر به ابتلا به سرطان روده می شود؟

با اینکه امکان دارد افراد مبتلا به این نوع از سرطان دچار فیشر شوند ، اما این عارضه باعث نمی شود که سرطان رخ دهد. در صورتی که پارگی مقعد به صورت کامل درمان شود ، باز هم امکان دارد که بعد از وقوع یبوست  باز هم این اتفاق رخ دهد ؛ اما این به این معنی نیست که شما به سرطان مبتلا شده اید.

توجه داشته باشید در صورتی که شقاق درمان نشد و یا به صورت مکرر اتفاق افتاد ، باید با پزشک خود تماس بگیرید و یا به یک کلینیک خوب درمان بیماری های نشیمنگاهی در تهران مراجعه نمایید.

نشانه های سرطان روده

با اینکه ذکر کردیم فیشر منجر به سرطان روده نخواهد شد ، اما علائم این دو بیماری بسیار شبیه هم هستند. در این بخش ، نشانه های احتمالی سرطان را در اختیار شما قرار داده ایم. گاهی اوقات سرطان هیچ نشانه ای ندارد ، اما می توان اذعان داشت که خونریزی اولین نشانه از این مشکل می باشد. دیگر علائم آن شامل موارد زیر می شوند :

• خارش در داخل یا اطراف مقعد
• وجود توده در ورودی مقعد
• درد یا حس سنگینی در این ناحیه
• باریک شدن مدفوع و یا دیگر تغییرات در آن
• خروج ترشحات غیرعادی
• بی اختیاری مدفوع
• تورم غدد لنفاوی در این ناحیه

همانطور که مشاهده کردید ، این علائم بسیار شبیه نشانه های شقاق و هموروئید ( بواسیر ) هستند. به همین دلیل زمانی که با آن ها مواجه شدید ضروری است که تشخیص آن را به عهده یک پزشک متخصص بسپارید و به این منظور به بهترین کلینیک درمان شقاق در تهران مراجعه فرمایید.